Kategori: Makaleler

Rusça “Devuşka” Ne Demek? Bilimsel Bir Merakın İzinde Bazen bir kelime, sadece bir anlam değil; bir kültürün, bir tarihsel dönemin ve toplumsal bir bakış açısının aynası olabilir. “Devuşka” kelimesi de tam olarak böyle bir kelime. Rusça öğrenen ya da Rus kültürüne ilgi duyan herkesin bir noktada karşısına çıkan bu sözcük, kulağa zarif gelse de taşıdığı anlam katmanları düşündüğünüzden çok daha derin. Peki, gerçekten “Devuşka” ne demek? Gelin, dilbilimsel, kültürel ve sosyolojik bir merakla bu kelimenin dünyasına birlikte bakalım. “Devuşka”nın Dilbilimsel Kökeni “Devuşka” (девушка), Rusçada temel olarak “genç kadın” ya da “kız” anlamına gelir. Kelimenin kökü “deva”dan gelir; eski Slav dillerinde…

Güvenilir Ne Demek Din? İnancın ve Öğrenmenin Temel Taşı Bir Eğitimcinin Kalbinden: Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü Her dersin başlangıcında, öğrencilerin gözlerinde aynı ışığı görürüm: “Bana inanabilir misiniz?” der gibi bakan, anlam arayışında bir merak. Eğitimde olduğu gibi, inançta da öğrenmenin temeli güvenilirliktir. Çünkü insan, güven duymadığı bir bilgiyi içselleştiremez, inandığı bir değeri sorgulamadan benimseyemez. Din eğitimi de bu noktada diğer tüm öğrenme alanlarından farklı değildir; bilgi aktarımı değil, değer aktarımı sürecidir. Bu süreçte güvenilirlik, hem öğreticinin hem de öğrenenin ahlaki pusulasıdır. Güvenilir Ne Demek Din Açısından? Din açısından güvenilir, sözüne, davranışına ve niyetine güvenilebilen kişiyi ifade eder. Bu, sadece doğrulukla sınırlı…

Müzikte Kapris Ne Demek? Virtüozitenin Parlak Maskesi mi, Özgürlüğün Ateşli Sesi mi? Ateşli Bir Giriş Şunu baştan söyleyeyim: “Kapris” (caprice/capriccio) denilen şey sadece parmakların hız gösterisi değildir. Onu öyle küçültmek, müziğin en asi, en deneysel damarını haksızca susturmaktır. Evet, kaprisin içi çoğu zaman virtüoziteyle dolar, ama iyi bir kapris; kuralsızlıkla zekâyı, teknikle mizahı, oyunla ciddiyeti aynı terazide tutar. Gelin, bu tartışmalı formu söküp takalım: Nereden geliyor, ne anlatıyor, nerede çuvallıyor, nerede parlıyor? Tanım: “Kapris” Nedir, Ne Değildir? “Kapris” müzikte eseri tür ve yapı kalıplarından belli ölçüde kurtaran, kısa–orta uzunlukta, serbest ruhlu ve teknik olarak iddialı parçaları ifade eder. Genellikle solo…

Kapitülasyonlar Hangi Antlaşma ile Sürekli Hale Geldi? – İmparatorluğun Kaderini Değiştiren Bir Sayfa Tarihi merak eden biri olarak, Osmanlı’nın yükseliş ve çöküş dönemlerine baktığımda beni en çok düşündüren konulardan biri hep kapitülasyonlar olmuştur. Bugünün dünyasında ticaret anlaşmaları, gümrük vergileri veya ekonomik işbirlikleri sıradan meseleler gibi görünebilir ama 16. yüzyılda bunlar bir imparatorluğun kaderini belirleyebilecek kadar güçlü araçlardı. Gelin şimdi birlikte, kapitülasyonların nasıl doğduğunu, hangi antlaşmayla sürekli hale geldiğini ve bu kararın arkasında yatan insan hikâyelerini adım adım keşfedelim. Kapitülasyon Nedir? – Osmanlı’nın “İyilik” Diplomasisi Kapitülasyon kelimesi Latince “capitulare”den gelir ve “madde madde verilen ayrıcalık” anlamını taşır. Osmanlı’da kapitülasyonlar, yabancı devletlere…

Artık Sevmeyeceğim Makamı Nedir? Güç, Duygu ve İktidarın Ezgisi Bir siyaset bilimci için “makam” kelimesi yalnızca bir müzik terimi değildir; aynı zamanda iktidarın konumunu, otoritenin melodisini ve duygunun düzenini ifade eder. “Artık Sevmeyeceğim” gibi bir eser, yüzeyde bir aşkın bitişini anlatır gibi görünse de, aslında toplumsal ilişkilerin, cinsiyet rollerinin ve iktidar dinamiklerinin iç içe geçtiği derin bir metafordur. Bu yazı, şarkının müzikal makamını değil, onun politik makamını — yani toplumun duygu düzenindeki yerini — incelemeyi amaçlıyor. Makam: Müzikte Duygu, Toplumda Güç Türk sanat müziğinde makam, belirli ses dizileriyle dinleyicide belirli duygular uyandırır. “Artık Sevmeyeceğim” Muhayyerkürdî makamındadır; bu makam genellikle keder,…

Kanı Bozuk Nasıl Yazılır? Gelecekteki Etkileri Üzerine Bir Vizyon Hepimiz dilin sürekli değişen bir yapı olduğunu biliyoruz. Dil, toplumsal, kültürel ve hatta teknolojik gelişmelerle paralel olarak evrimleşiyor. Ama ya bu değişim, günlük yaşamda kullandığımız kelimeleri nasıl şekillendiriyor? Özellikle tartışmalı ve bazen negatif bir anlam taşıyan terimler söz konusu olduğunda, dilin evrimi çok daha ilginç bir hal alıyor. Bugün, “kanı bozuk” gibi eski ve yerleşik bir ifadeyi ele alacağız ve bu terimin gelecekteki etkilerine dair bir vizyon geliştireceğiz. Peki, “kanı bozuk” nasıl yazılır? Ya da daha geniş bir perspektiften bakarsak, böyle ifadelerin gelecekte nasıl kullanılacağı, dilin evrimi ve toplumsal etkileri üzerine…

Öğretimde Araç Gereç Kullanımının Yeri ve Önemi Nedir? Psikolojik Bir Perspektiften İnsan davranışlarını çözümlemeye çalışan bir psikolog olarak, her bir bireyin öğrenme sürecinde karşılaştığı engelleri ve bu süreci şekillendiren faktörleri incelemek oldukça ilginçtir. Öğrenme, sadece bilgi aktarımından ibaret değildir; aynı zamanda bireylerin duygusal, bilişsel ve sosyal gelişimleriyle bağlantılı bir süreçtir. Öğretim süreçlerinde kullanılan araç ve gereçler, bu süreci destekleyen ve kolaylaştıran önemli unsurlar arasında yer alır. Peki, öğretimde araç gereç kullanımının psikolojik açıdan yeri ve önemi nedir? Bu soruyu daha derinlemesine incelemek, öğrenme psikolojisi, bilişsel gelişim, duygusal durumlar ve sosyal etkileşimler açısından ne gibi çıkarımlar yapmamıza olanak sağlar? Bilişsel Psikoloji…

Uçak için Check-in: Geçmişten Bugüne Bir Seyahatin Evrimi “Geçmişi anlamak, bugünü daha iyi kavrayabilmek için en güçlü araçtır.” Bir tarihçi olarak, insanlık tarihinin her adımında, toplumların gelişen ihtiyaçlarına nasıl şekil verdiğini görmek beni hep büyülemiştir. Özellikle, modern dünyanın en hızlı gelişen alanlarından biri olan ulaşım sektöründe yaşanan dönüşüm, hem toplumsal hem de kültürel anlamda çok derin izler bırakmıştır. Bugün, uçakla seyahat etmek her zamankinden daha kolay ve erişilebilirken, bu kolaylıkların bir zamanlar büyük bir değişim sürecini yansıttığını unutmamak gerekir. Uçak için check-in işlemi, işte bu dönüşümün küçük ama etkili bir örneğidir. Check-in’in Doğuşu: Hava Taşımacılığının İlk Yılları Uçakla seyahatin ilk…

Udumbara Çiçeği Ne Demek? Bir Antropoloğun Kültürel Yolculuğu Kültürlerin gizemli dünyasında gezinirken, kimi zaman öyle sembollerle karşılaşırız ki; bir çiçek, bir taş ya da bir renk, insan topluluklarının derin hafızasında bütün bir inanç sistemini taşıyabilir. Udumbara çiçeği de tam olarak bu türden bir semboldür. Antropolojik bir merakla, bu nadir çiçeğin anlamına, farklı kültürlerdeki yansımalarına ve insan topluluklarının ona yüklediği mistik anlamlara yakından bakalım. Udumbara: Mitik Bir Çiçeğin Kökeni Sanskritçe kökenli Udumbara sözcüğü, “görülmesi nadir olan” anlamına gelir. Budist metinlerde Udumbara çiçeği, binlerce yılda bir açtığına inanılan kutsal bir çiçektir. Bu nadirlik, yalnızca botanik bir olgu değil, kültürel bir metafordur. Antropolojik…

Kan Dolaşımı Zayıf Olursa Ne Olur? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Derinlemesine Bir Bakış Hayatın akışı, bedenimizin içinde durmaksızın dolaşan kanla mümkün olur. Bu görünmeyen devinim, bizi canlı ve dinç tutan en temel sistemlerden biridir. Ancak bazen, bu akış yavaşlayabilir, zayıflayabilir veya aksayabilir. Peki, kan dolaşımının zayıf olması yalnızca bir sağlık sorunu mudur, yoksa toplumların, kültürlerin ve bireylerin yaşam biçimlerini de şekillendiren daha geniş bir konu mu? Vücudun Sessiz Sinyali: Zayıf Kan Dolaşımının Etkileri Kan dolaşımı, oksijen ve besinlerin organlara taşınmasından atık maddelerin uzaklaştırılmasına kadar birçok yaşamsal sürecin merkezindedir. Bu sistem zayıfladığında ise vücudun her köşesi bunu hisseder. Ellerde ve ayaklarda…